Rodzina Wach

Felix Wach (1871-1943)

jako "ćwierć-Żyd"/"Mischling 2 stopnia"(>> rasistowskich kategorii według ustaw norymberskich)

Napis na kamieniu:

TU ŻYŁ
DR. FELIX WACH
YG. 1871
UPOKORZONY / POZBAWIONY PRAW OBYWATELSKICH
ZMARŁ 21 SIERPNIA 1943
DRESDEN

Felix Wach urodził się 19 kwietnia 1871 r. we Frankfurcie nad Menem jako syn profesora prawa i radcy generalnego Adolpha Wacha oraz jego żony Fanny Henriette Elisabeth z domu Mendelssohn Bartholdy. Po ukończeniu gimnazjum odbył roczną ochotniczą służbę wojskową, a następnie studiował prawo, m.in. w Lozannie. W 1896 r. uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie w Lipsku i rozpoczął aplikację adwokacką.

Po pracy jako aplikant adwokacki i asesor w Rochlitz i Chemnitz, Wach przeniósł się do Drezna w 1899 roku. W 1900 r. został radcą poselstwa w Saksońskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a następnie pracował w Wyższym Sądzie Administracyjnym i Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W 1909 r. został Amtshauptmannem w Großenhain, a od 1914 r. w Pirnie. Podczas I wojny światowej służył jako Rittmeister der Reserve w sztabie Ober-Ost, a w 1918 r. na Litwie. W tym samym roku został mianowany Tajnym Radcą.

Wach był aktywny społecznie, m.in. w Saksońskim Stowarzyszeniu Pomocy Artystom, Drezdeńskim Stowarzyszeniu Muzealnym, a od 1919 r. w lokalnej polityce w Oberlößnitz. Po pracy jako radny ministerialny przeszedł na emeryturę w 1929 r. i podróżował do Europy Zachodniej i USA.

W 1897 r. Felix Wach poślubił swoją drugą kuzynkę, Katharine von Mendelssohn-Bartholdy. Z małżeństwa urodziły się dzieci: Joachim, Hugo i Susanne, które od 1912 r. dorastały w Radebeul. Oni również byli prześladowani po 1933 roku jako tak zwani "pół-Żydzi".

Chociaż Felix Wach był protestantem, był pod coraz większą presją ze względu na swoje pochodzenie. W 1938 r. stracił miejsce w radzie nadzorczej spółki kolejowej Schipkau-Finsterwalder. Jego sytuacja pogorszyła się z powodu skargi na zniszczenie pomnika Mendelssohna w Lipsku i celowego zniesławienia przez burmistrza Radebeul, Heinricha Severita. Próba ochrony rodzinnego majątku nie powiodła się w 1939 roku.

Felix Wach i jego żona musieli przenieść się do Drezna. Zmarł 14 września 1943 r. w swoim mieszkaniu przy Karcherallee 27.

Tekst: D. Ristau

Katarzyna Wach (1876-1956)

Prześladowana jako "Żydówka"

Napis na kamieniu:

TU ŻYŁA
KATHARINE WACH
WYKLĘTA. OD
MENDELSSOHN-BARTHOLDY
UR. 1876
DEPORTOWANY 1939
DEPORTOWANY 1944
THERESIENSTADT / LIEBENAU
"WYMIANA" 1944
SZWECJA

Katharine Marie Albertine Wach, znana jako Käthe, urodziła się 24 września 1876 r. w Berlinie jako córka radcy handlowego Ernsta Mosesa Felixa i Marii Alexandrine von Mendelssohn-Bartholdy. Zgodnie z konwencjami swoich czasów, prowadziła dom klasy średniej, zwłaszcza po osiedleniu się w Radebeul, gdzie była właścicielką nieruchomości przy obecnej Augustusweg 62.

Ze względu na swoje żydowskie pochodzenie Katharine Wach od 1933 r. spotykała się z coraz większymi prześladowaniami, mimo że jej małżeństwo z mężem Felixem początkowo zapewniało pewien stopień ochrony. Jej historia prześladowań nie może być zrekonstruowana w pełni szczegółowo ze względu na niekompletne źródła. W 1939 r. doświadczyła faktycznego wywłaszczenia willi Wach, która została przekształcona w Narodową Szkołę Przywództwa Niemieckiego Czerwonego Krzyża. Już wcześniej została zmuszona do przyjęcia obowiązkowego imienia "Sara".

Aby poprawić swój status, para wyjechała do USA w 1938 r., a w 1939 r. Katharine Wach uzyskała kubańskie obywatelstwo, które później stało się kluczowe dla jej przetrwania.

Po śmierci męża w 1943 r. straciła ostatnią ochronę. W styczniu 1944 r. Katharine Wach została aresztowana przez gestapo i deportowana do getta w Theresienstadt w dniach 10-11 stycznia. Ze względu na kubańskie obywatelstwo, na początku marca 1944 r. została przeniesiona do obozu dla internowanych Liebenau nad Jeziorem Bodeńskim. W czerwcu 1944 r. przeniesiono ją do Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy w Berlinie, skąd została zwolniona do Szwecji w ramach tzw. wymiany indywidualnej.

Po zakończeniu wojny Katharine Wach przeniosła się do Szwajcarii, gdzie mieszkali jej krewni. Zmarła 27 lipca 1956 r. w Orselinie i została pochowana na cmentarzu w Gsteigwiler.

Tekst: D. Ristau